به گزارش عصر زنان، تک فرزندی رفتاری است که برخلاف تمایل و خواست افراد می باشد و محدودیت های اقتصادی، اجتماعی، خانوادگی زمینه ساز این تصمیم گردیده است.
تک فرزندی به دلیل تاکید زیاد خانواده ها به داشتن فرزندان و خانواده با کیفیت است و این موضوع که زنان به مسئولیت مادری و فرزندآوری تن نمی دهند، نمی تواند درست باشد. در واقع مادری ایده آل در کنار تلاش برای ارتقا کیفی خانواده، خواست زوجین امروزی است. حمایت از زنان و خانواده های دارای فرزند خردسال حائز اهمیت است. چنانچه این خانواده ها در سطوح مختلف جامعه مورد حمایت واقع شوند، می تواند زمینه های انگیزشی برای جوانانی که به تازگی تشکیل خانواده داده اند را فراهم کند.

تجربیات زیسته مادران تک فرزند

ترس از دست دادن شغل
“اگر برای بچه دوم اقدام کنم، می ترسم شغلم رو از دست بدم؛ چون قرارداد دائم ندارم، از طرفی به خاطر هزینه زیاد زندگی، کمکی برای همسرم هستم و اگر سرکار نرم از پس هزینه های زندگی برنمی آیم”.

هزینه های بارداری
“هزینه های بارداری بسیار زیاده. از اونجایی که ما هم بیمه نیستیم، از عهده این مخارج برنمی آیم، چه برسه که بچه دوم به دنیا بیاد. از طرفی هم چون شغلم آزاد هست فرد دیگه ای به جای من می آد و زندگی ما سخت تر میشه. پس ترجیح میدم به همون یک فرزندم راضی باشم”.

گذاشتن وقت بیشتر برای فرزند
“الان که یه بچه دارم، هزینه بزرگ کردنش خیلی زیاده. سرویس مدرسه، امکانات تفریحی و بازی، مدرسه غیر انتفاعی، با این همه تنوع در آموزش باید درآمد زیادی داشته باشم تا از عهده مخارج فرزندم بربیام، اصلا به دومی فکر نمی کنم. به نظرم اگه یه بچه رو خوب تربیت کنم و در رفاه کامل قرار بدم، بهتره تا ۲ بچه داشته باشم و نتونم به خواسته هایش برسم”.

“هزینه بچه داشتن خیلی بالاست، کلی امکانات باید براش فراهم کنی با این اوضاع اقتصادی هم همین یه دونه کافیه”.

فراهم نمودن امکانات بیشتر برای فرزند
“من دیگه به عشق مادر شدن، این یکی را آوردم. الان دیگر میخواهم فرزندم موفق شود، چون باعث سربلندی ما هم هست. هر چی امکانات تحصیلی یا حتی تفریحی نیاز دارد، برایش مهیا کنیم… من وقتی هم به بچه فکر می کنم باز بخاطر بچه ام هست، نه خودم”.

“تلاش می کنم فرزندم را به شیوه صحیح بزرگ کنم. تحصیلات عالی و شغل خوب و موقعیت خوبی در آینده داشته باشه”.

بیکاری
“خرج و مخارج زندگی آنقدر بالاست، اگر سر کار نروم، نمی تونیم از پس خرج زندگی بربیاییم. به هر حال برای اینکه آینده خوبی برای بچه ات بسازی، باید کلی براش خرج کنی و نمی شه از کارت دست بکشی”.

نداشتن فرصت رسیدگی به فرزند
“از صبح تا شب سرکارم. آنقدر وقتم پره که نه به زندگیم می رسم و نه اونطور که دلم می خواد به تنها پسرم”.

اشتغال زنان و مشغله زیاد
“شب خسته می رسم خونه، دیگه فرصت رسیدگی به کارهای خونه را هم ندارم. واقعا کار کردن زن تمام انرژیش را می گیره”.

نظام مردسالارانه غالب
“من مسول دفتر مدیر عاملم. تو شرکت نمی شه گفت باید برم خونه بچه ام مریضه. یا مهمون دارم یا اینکه دیشب با شوهرم بحثم شده، رئیس از من فقط کار می خواهد کاری نداره شرایط من چیه، انگار نه انگار که ما هم آدمیم تا شکایت هم می کنم، میگه بفرمایید، بروید خونه آشپزی کنید… تو خونه هم که هم باید مادر خوب باشم، هم همسر خوب، هم عروس خوب … همه از آدم انتظار دارن”.

افزایش سطح تحصیل و استقلال در تصمیم گیری
“شاغل بودنم و این استقلال مالی و علمی را من صرفا به دلیل ارتقاء شخصیتی و فکری می دونم. من مثل زنان قدیم فکر نمی کنم که رسیدگی به بچه و همسرداری را فقط جزو وظایف خودم بدونم، من به اهداف بلندتری هم در زمینه اقتصادی و هم علمی فکر می کنم”.

بالا بودن سن در ازدواج
“یک سال بعد از ازدواجم باردار شدم… الان دلم می خواد بچه دوم بیارم، ولی دیگه ۳۶ سالمه. می ترسم خطری برای خودم یا بچه داشته باشه”.

ترس از عوارض فرزندآوری در سن بالا
“من خواستم که بچه اولم بره مدرسه، بعد بچه دیگه بیارم، الان دخترم ۷ سالشه من و شوهرم دوست داریم بچه دوم هم داشته باشیم ولی راستش فکر می کنم دیگه خیلی دیره”.

اعتیاد همسر
“شوهرم به شیشه و الکل معتاده و اصلا کاری با مخارج زندگی نداره. من کار می کنم و علاوه بر مادری باید جای خالی پدر را هم برای بچه ام پرکنم”.

“آنقدر برای تامین بچه ام تو سختی هستم، اصلا به بچه دوم فکر نمی کنم… اصلا بچه یک پدر ناسازگار و معتاد به چه دردش میخوره”.

بستر اجتماعی غیر حمایتی
“تو استرالیا که خواهر من زندگی می کند، همه جوره از زنانی که بچه به دنیا می آورند، حمایت می شود، یک زن افتخار می کند که بچه به دنیا آورده. تو جامعه این زن ارزش بالایی دارد، امتیازات زیادی دریافت می کند. این ها فقط حرف نمی زنند، عمل می کنند‌ افتخار یک زن داشتن فرزند زیاده، اما تو جامعه ما خانواده ها بایستی خودشان به همه
مشکلاتشان رسیدگی کنند”.

محیط کاری غیر حمایتی
” در کشور ایران، ما خانم های شاغل وقتی از شرایط سخت و انجام هم زمان کارهای داخل منزل و بیرون صحبت می کنیم، نه تنها حمایتی از زنان نمی شود، بلکه انگشت اتهام به سمت خودمان است، که چرا شاغل شدی، تو محیط کار تا کم کاری کنید، می گویند چرا مادر شدی، مشکلات داخل خونه به ما ربطی ندارد این نوع واکنش ها اصلا رنگ و بوی حمایت نداره”.

تجربه بارداری سخت
“بارداریم خیلی سخت بود. بچه هم تا یک سالگی خواب نداشت و مدام گریه می کرد. الان هم ریه اش حساسه،مدام مریض می شه. اگه وقتی داشته باشم به این برسم. شوهرم گفته اگه دخترم خوب بشه، یکی دیگه بیاریم؛ اما اگه حالش خوب نشه همین کافیه. برا بچه دوم مباحث مالی و تربیتی اش مطرح می شه. امکانات می خواد. همینجوری نیست که فقط به دنیا بیایند، حالا بزرگ می شن”.

سختی زایمان و نگهداری از فرزند اول
“موقع زایمان و بعدش خیلی سختی داشتم، نه ماهه بارداری ام هم روزهای سختی رو گذروندم. اصلا حاضر نیستم اون دوران رو دوباره تجربه کنم بعد هم الان بچه ام مشکل عدم تمرکز داره، خیلی عصبیه، هشت سالشه. اما هنوز رفتارهای بچه چهار ساله را داره، نمی تونه خوب حرف بزنه، تشخیص نمی دهد. الان دو ساله کلاس های مخصوص میره، هر چی درمی‌آوریم، خرج درمان این بچه می کنیم ”

بیماری فرزند اول
“بعد زایمان تا یک سال اول واقعا سختم بود. بچه اصلا خواب نداشت و زود به زود مریض می شد، خواب و خوراک رو از من گرفته بود. به هیچ کارم نمی رسیدم. بیشتر مجبور بودم خونه باشم. کلا خودم هم خیلی منزوی و کلافه شده بودم”.

ترس از آینده شغلی و اجتماعی فرزند
“یه بچه برام کافی نیست، ولی شرایط جامعه یه جوریه که مجبورم به یکی قانع باشیم. اصلا آینده بچه ها مبهم هست. این همه اعتیاد و جرم و.. معلوم نیست، فرزند ما درآینده چه جوری باشه که باعث عذاب روحی ما نشه”.

گسترش اعتیاد و مصرف قرص های روان گردان
“واقعا دیگه هیچ وقت دوست ندارم یه آدم دیگر را اضافه کنم تا نگران این باشم که آیا زندگیش خوب می شه، آیا سر به راه می شه، یا با این اوضاع خراب جامعه به راه های خلاف می ره”.

تجربه زیسته زنان در جامعه ما نشان می دهد، علاوه بر فقدان حمایت های اجتماعی، شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نیز تک فرزندی را بیشتر ترویج می کند. فضای حاکم بر جامعه، محیط کار، محیط زیست، رسانه ها و … همگی مکانیزم هایی قوی برای افزایش خانواده هایی خواهد بود که علیرغم تمایل زیاد برای داشتن فرزند دوم، تک فرزندی را انتخاب می کنند.